'Niet bang voor uitdagingen'

'Ik zie veel overeenkomsten tussen COA en DJI'

Waarom wilde je graag hoofddirecteur van DJI worden?
‘Zoveel interessante banen zijn er niet. En werken bij DJI is dat toevallig wel. In mijn werk als bestuurder van het COA heb ik DJI al van dichtbij mogen meemaken. Ik ben erg onder de indruk van wat ik zag. Werken voor deze organisatie is een vak, en bij DJI is veel vakmanschap. Dat is een speerpunt van DJI en dat blijft het ook wat mij betreft.

Het COA en DJI werken op verschillende terreinen nauw samen. Zoals de gesloten gezinsvoorziening in Zeist, in Alphen aan den Rijn, waar we in de PI een tijdelijke opvanglocatie voor vluchtelingen openden tijdens de crisis van enkele jaren geleden, en op de Extra begeleiding en toezichtlocaties in Amsterdam en Hoogeveen. Ik ben er geweest en heb gezien en ervaren wat die professionaliteit oplevert. Mensen weten waar ze mee bezig zijn, hoe ze justitiabelen moeten bejegenen. Razend knap. Ik vind het ook allemaal even interessant. Ik heb al ruim voor ik aan mijn nieuwe baan begon alle mogelijke beleidsstukken gelezen. Dan zat ik op zaterdagavond de "Visie op Gevangeniswezen" te lezen. En dat voelde dan niet eens als werk. Ja, deze baan wilde ik heel graag.’

Dat komt natuurlijk ook doordat je een speciale interesse in criminologie hebt…
‘Ik ben gepromoveerd in de criminologie. Dat was in 2014. Ik ben sowieso pas op latere leeftijd gaan studeren, Fiscaal Recht aan de Universiteit Leiden. Toen had ik er al een hele loopbaan op zitten. Ik heb twintig jaar bij de FIOD gewerkt, en ook lang bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Als 17-jarige begon ik bij de Douane. Gewoon, helemaal onder aan de ladder. Ik kom uit een groot gezin van zeven kinderen. Er was geen sprake van dat wij allemaal konden gaan studeren.’
 

De afgelopen jaren leerde je als bestuurder het COA kennen. Zijn er veel overeenkomsten met DJI?
‘Best wel. Het zijn allebei grote uitvoeringsorganisaties die midden in de maatschappij staan en zich bezighouden met vraagstukken waar iedereen een mening over heeft. Daarbij is de opgave buitengewoon groot. Het zou mij niet verbazen als ook bij DJI de complexiteit van het werk enorm is toegenomen. We hebben te maken met mensen die in de war zijn, die grote drugsproblemen hebben. Dat maakt soms dat medewerkers zich niet veilig voelen – ook daar zie ik een overeenkomst met het COA. Daarnaast zijn COA en DJI allebei organisaties die zich verhouden tot een hele reeks ketenpartners. Een goede samenwerking met uiteenlopende organisaties is van cruciaal belang. Ik ben mij daar terdege van bewust. DJI kan en mag niet solistisch opereren, maar is een schakel in een grote keten.’

Nu we toch aan het vergelijken zijn: er zijn natuurlijk ook verschillen tussen het COA en DJI.
‘O ja. Een belangrijk verschil is dat DJI het monopolie heeft op de uitvoering van straffen, terwijl er naast het COA wel meer organisaties zijn die aan opvang doen. Als je, zoals DJI, de enige bent dan verwacht de maatschappij dat je uitblinkt in wat je doet. Daarin hebben we dus een verantwoordelijkheid. Ik begeef me nu misschien op glad ijs, omdat ik nog maar kort bij DJI ben, maar een ambitie van mij is dat ik open wil zijn over waar DJI voor staat. We maken deel uit van de maatschappij, dus mag de maatschappij weten waar we mee bezig zijn. Ik was zelf altijd fan van de open dagen van het COA. Die hielpen ons ontzettend, omdat we omwonenden konden laten zien hoe een asielzoekerscentrum nou echt werkt en wie we er opvangen.’

Bij het COA kreeg je te maken met de grootste vluchtelingencrisis in jaren. Vind jij het lastig om in zo’n situatie het hoofd koel te houden?
‘In tijden van crisis ontstaan ook kansen. De slagkracht die de delta van politiek, bestuur en uitvoering had tijdens de vluchtelingencrisis en de oplossingen die er kwamen, waren er zonder die crisis nooit geweest. Je kunt stellen: de crisis in de migratie heeft veel zaken voor elkaar gebokst en de samenwerking tussen partijen heeft een enorme impuls gekregen. Kijk, als je daar in slaagt, dan kan een crisis ook voor verandering zorgen. Voor vernieuwing. Dus om een antwoord op je vraag te geven: een probleem brengt mij niet van mijn stuk, maar zie ik als een uitdaging. Wat niet wegneemt dat de nieuwe sluitingen voor alle betrokkenen heel naar zijn. Praktisch het eerste wat ik bij DJI heb gedaan, is een bezoek brengen aan de te sluiten inrichtingen. Ook dat vind ik belangrijk in barre tijden: daar zijn waar het gebeurt, je gezicht laten zien, horen welke impact beslissingen hebben. Betrokkenheid ís gewoon heel waardevol. Zelfs als je inhoudelijk niet veel aan een besluit of een situatie kunt veranderen.’