'We doen het voor kinderen met een ouder in detentie'

Wat is en doet het Expertisecentrum K I N D?

Angela: ‘De letters K I N D staan voor Kind, Inspiratie/Informatie, Netwerk en Detentie. Het Expertisecentrum is een samenwerkingsverband van Avans Hogeschool en Exodus Nederland, de grootste nazorgorganisatie voor ex-gedetineerden. We geven informatie, advies en hulp, bouwen kennis en expertise op en doen onderzoek. In 2018 is het Expertisecentrum opgericht, onder meer op advies van de Kinderombudsman en de Raad van Europa, met als doel meer aandacht en systematische ondersteuning te genereren voor de 25.000 kinderen in Nederland met een ouder in detentie. In november vieren we ons vijfjarig jubileum, met een symposium.’

Hoe is jullie samenwerking ontstaan?

Angela: ‘Die komt voort uit mijn promotieonderzoek naar hoe je de band tussen de gedetineerde vader en zijn kinderen kunt behouden of herstellen. Het is een langlopend onderzoek in vijf delen. Ik werk nu aan deel drie waarin ik een vragenlijst afneem bij gedetineerde vaders. Dit doe ik in samenwerking met PI’s Krimpen aan den IJssel, Roermond, Vught, Dordrecht en Sittard.’

Rob: ‘In Sittard houd ik me bezig met projecten, dus zo kennen wij elkaar. Angela’s onderzoek sluit mooi aan bij hoe wij in PI Sittard werken met het Ouder-Kind-Detentieprogramma. Dat is ooit landelijk opgezet in samenwerking met Exodus, om meer aandacht te kunnen geven aan kinderen van gedetineerde ouders. Bij ons noemen we OKD trouwens liever ‘ouder-kindbezoek’ of OKD-bezoek. Want het woord detentie geeft meteen zo’n lading en dat is jammer.’

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Angela: ‘Uit internationaal onderzoek weten we dat het beter gaat met de vaders in detentie als het contact met hun kind behouden blijft. En, voor justitie belangrijk, de kans op recidive neemt daardoor ook af. Maar wat we nog niet goed weten is: wat doe je als inrichting of hulpverlener om de ouder-kindband te behouden of te herstellen? Welke factoren spelen een rol? Daar gaat mijn onderzoek over. En het is belangrijk omdat een goede band tussen ouder en kind nodig is voor zowel de ontwikkeling van het kind als herstel van de relaties binnen het gezin.’

Rob: ‘Bij DJI werken we met een detentie- en re-integratieplan, voor een goede terugkeer naar de maatschappij. Het sociaal netwerk van de gedetineerde, waarin de partner en de kinderen natuurlijk heel belangrijk zijn, is onderdeel van dat D&R-plan. Ook in het DJI-brede programma Herstelgericht werken speelt het gezin een grote rol. Vandaar het belang van het OKD-bezoek.

Ik werk al 35 jaar bij Justitie, en ik zie het positieve effect van het bezoek. Vaders kijken er echt naar uit, de kinderen zijn enthousiast en blij dat ze papa mogen zien. PI Sittard heeft overigens een unieke positie, want wij hebben elke week OKD-bezoek, in plaats van de minimaal verplichte vier keer per jaar.’

Hoe ziet jullie samenwerking er in de praktijk uit?

Angela: ‘Ik kom op bezoek in de PI, met een vragenlijst voor de vaders. Dat gebeurt op drie momenten van de detentie. Via de vaders wil ik ook in contact komen met de moeders en de kinderen. Het doel is dat we bij de start van de detentie een eerste indruk krijgen van de relatie tussen vader en kind, en dat we daarna kunnen zien hoe die relatie zich ontwikkelt. Rob is dan mijn contactpersoon…’
Rob: ‘… ja, ik bereid het onderzoek voor en faciliteer het in de PI. Bijvoorbeeld door gedetineerden ertoe te bewegen dat ze meedoen.’
 

Hoe ervaren jullie de samenwerking?

Angela: ‘Voor mij is het inspirerend, ik hoop andersom ook…’
Rob: ‘Ja, absoluut!’
Angela: ‘Vooral dat met elkaar van gedachten wisselen over de vraag hoe we dit thema steeds beter op de kaart kunnen zetten.’
Rob: ‘En niet alleen in Sittard, maar ook landelijk. Dat collega’s van DJI de meerwaarde gaan zien van herstelgericht werken en dat daarin het OKD-bezoek onmisbaar is.’

Wat is voor jullie de kracht van de samenwerking?

Rob: ‘Voor mij is de kracht dat wetenschap en praktijk elkaar echt vinden. Ik leer veel van wetenschappelijke insteek van het onderzoek, het is interessant om dat van dichtbij mee te maken. Je voedt elkaar ook, door te bespreken wat zou kunnen werken en wat niet.’
 Angela: ‘Rob denkt in mogelijkheden, zo inspirerend! In de PI heb je altijd te maken met kaders en regels, maar Rob zet me aan het denken met zijn creatieve oplossingen. Die kennis komt van pas in de gesprekken in de andere inrichtingen. Rob helpt me ook met de vragenlijst, samen met gedetineerden gaat hij er met de rode pen doorheen. En bovendien heb ik die praktijkinzichten keihard nodig, want ik zit ook maar achter mijn bureau dingen te "verzinnen". De combinatie binnen-buiten, dat is echt de kracht van onze samenwerking. Mijn onderzoeksresultaten kunnen we straks ook toepassen in de producten en diensten van het Expertisecentrum K I N D.’

Hoe zien jullie de toekomst, in het licht van het Expertisecentrum K I N D en de samenwerking met DJI?

Angela: ‘Het Expertisecentrum gaat langzamerhand van zaaien naar oogsten. Daar hebben we mensen als Rob voor nodig. Ik hoop ook dat het belang van het kind overal weer voorop komt te staan. Zowel bij de straftoemeting als in het D&R-plan. Of gewoon praktisch, in de inrichting van een PI. Investeer in de kinderen zodat ze een band houden met hun gedetineerde ouder en veilig kunnen opgroeien.’

Rob: ‘De politiek ziet het belang ook in, DJI heeft net een half miljoen euro voor OKD toegezegd gekregen van minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming. Mijn ideaalbeeld is dat de ouder na detentie goed terugkomt in het gezin en door kan gaan met zijn leven, zonder in recidive te vervallen. Dat is uiteindelijk ook voor de kinderen het beste. En daar doe je het voor.’