Tekst Nienke Ledegang
Samen werken aan een veiliger Nederland
Een nauwe samenwerking tussen Defensie, DJI, Douane en Politie moet leiden tot meer doorstroom en instroom van personeel bij de grote publieke organisaties in het veiligheidsdomein. Een concreet resultaat van de samenwerking is het lespakket De Beschermers, dat scholieren de kans biedt om meer te leren over het werken bij de vier organisaties. ‘De gedachte is: we moeten elkaar niet beconcurreren, maar juist versterken.’
Zeker in deze tijd van grote arbeidskrapte ligt het op het eerste gezicht niet voor de hand om de banden aan te halen. Toch is dat precies wat Defensie, DJI, Douane en Politie wel hebben gedaan. Anne le Fèvre, directeur van de Directie Personeel, Mobiliteit en Organisatie (DPMO) bij DJI, vertelt waarom. ‘We werken allemaal aan dezelfde mooie missie: vrede, veiligheid en rechtvaardigheid in onze samenleving. Daarnaast is de urgentie van blijvend beschikken over voldoende en goed toegerust personeel groot. Het is dus niet zo gek om elkaar op bepaalde onderdelen op te zoeken. We zijn simpelweg met elkaar in gesprek gegaan over de vraag hoe we ons personeel het beste kunnen inzetten, laten doorstromen, rouleren. En ook: kunnen we elkaar vinden in de werving? Dat was best spannend. We hebben alle vier ontzettend veel nieuwe mensen nodig. Dan wil je niet het gevoel krijgen dat de ander jouw medewerkers ‘afpakt’. Maar die eerste gesprekken boden al snel interessante inzichten. Bijvoorbeeld dat we elkaar veel minder beconcurreren dan we vooraf hadden gedacht. We hebben allemaal onze eigen identiteit en dat zie je aan het type mensen dat de verschillende organisaties aantrekken. Toen we dat constateerden, werden de onderlinge gesprekken veel eenvoudiger. Omdat we dingen konden wegstrepen, en konden kijken hoe we elkaar wél kunnen vinden.’
Een gezamenlijke wervingsstrategie is niet aan de orde. Daarvoor is de personeelsopgave voor alle vier de organisaties te groot en toch ook te verschillend, vertelt Le Fèvre. Maar, zo vervolgt ze: ‘Als mensen verder willen kijken dan hun huidige baan of toch beter elders lijken te passen, wordt het een ander verhaal. Dan proberen we ze door te verwijzen naar een collega-organisatie en mensen op die manier te behouden voor het veiligheidsdomein. We leggen nu de laatste hand aan een soort landkaart waarop je de operationele functies binnen de vier organisaties onderling goed kunt vergelijken. Ook gaan we loketten inrichten met loopbaanadviseurs die getraind zijn op het begeleiden naar de andere drie organisaties. En gezamenlijke werving is dan misschien een brug te ver, we zorgen wel dat we op beurzen bij elkaar staan, op een soort ‘veiligheidsvlek.’
Lespakket voor middelbare scholen
Het meest zichtbare resultaat van de samenwerking tot nu toe is het lespakket De Beschermers, een educatief programma voor het voortgezet onderwijs. ‘Daarin maken we jongeren die zich oriënteren op hun beroepskeuze bekend met de beroepen bij de vier organisaties én de verschillen en overeenkomsten daartussen’, zegt Kim Joosten. Zij is adviseur arbeidsmarktcommunicatie bij de politie en nauw betrokken bij de ontwikkeling van het lespakket. ‘Het lespakket kwam tot stand na en aantal sessies waarbij een groepje professionals in arbeidsmarktcommunicatie zich boog over de vraag hoe we gezamenlijk konden optrekken.’
Kim vervolgt: ‘Zoals Anne al zei ontdekten we dat een gezamenlijke campagne geen doen is. Maar het was wel heel verfrissend en nuttig om met elkaar om tafel te zitten. Daarom zijn we gaan uitzoeken wat er wél kan. Dat werd dus een lespakket. Samen met bureau SteamTalmark en EDG media, specialist in communicatie binnen het onderwijs, hebben we de uitgangspunten vastgesteld en het programma ontwikkeld. Zo is het lespakket in de eerste plaats educatief, en niet op werving gericht. We richten ons op scholieren in het voortgezet onderwijs die zich oriënteren op hun beroepskeuze, op beroepen die ze kennen, maar ook op de andere mogelijkheden bij ons, zoals zorg of ICT.’
Een goede indruk krijgen
‘De onderwijsprofessionals die het pakket aanvragen passen het toe in de beroepsoriëntatie of bij het vak burgerschap en maatschappij. Wat ze krijgen is een digitaal pakket dat bestaat uit twee lessen die gelardeerd zijn met filmpjes, info en testjes. In de eerste les nemen de leerlingen een kijkje achter de schermen en leren ze wat ons werk inhoudt. In de tweede les gaan ze de diepte in. We laten verschillende functies zien, waarvan ze er één kunnen uitkiezen om verder te onderzoeken. Het is heel interactief geworden. Daarmee sluit het mooi aan op de doelgroep.’
Dat het pakket aanslaat, blijkt wel uit het aantal aanvragen van scholen in heel Nederland: dat zijn er al 432. En dat stemt Anne en Kim tevreden. Kim licht toe: ‘Wat ik sterk vind aan het pakket is dat we echt de leerling en zijn of haar belevingswereld als uitgangspunt nemen. Die moet zich goed kunnen oriënteren en een goede indruk krijgen van wat er te doen is bij onze organisaties. Niemand heeft er iets aan als jongeren de verkeerde keuze maken, en dus willen we een eerlijk beroepsbeeld neerzetten.’ Anne voegt daaraan toe: ‘Het is mooi dat er een compleet beeld wordt gegeven van het veiligheidsdomein. Veel kinderen roepen wel dat ze later politieagent willen worden, en ook wel dat ze in het leger willen. Maar niemand zegt op die leeftijd dat hij PIW’er in een gevangenis wil worden of douanier. Maar we zetten ze ook aan het denken over bv ICT’er worden bij ons, of over onze zorgberoepen. En een mooie bijvangst van dit project is dat jongeren heel veel leren over publieke veiligheid. Dat heeft belangrijke maatschappelijke waarde.’
Bijvangst
En over bijvangst gesproken: ‘De samenwerking tussen de vier partijen was heel nieuw, en bevalt goed’, zegt Kim. ‘We zoeken elkaar inmiddels ook op met vragen of thema’s die niets met het lespakket te maken hebben. Denk aan vraagstukken rondom aanbestedingstrajecten of praktische zaken rondom producties van campagnes. We zitten allemaal in hetzelfde werkveld en hetzelfde schuitje, en dat voelt vertrouwd. Het is goed dat we elkaar daar nu op weten te vinden.’
Dat beaamt Anne. ‘De samenwerking tussen Politie, Douane, Defensie en DJI is heel waardevol op een aantal aspecten. Kennis en expertise delen, experimenteren, begrip kweken voor elkaar en kansen herkennen. Het is een traject van de lange adem, want ook mijn collega-directeuren uit de samenwerking hebben hun handen vol aan hun eigen organisatie, en het valt niet mee om hier capaciteit voor vrij te maken. Maar ik zie een hele grote brok energie en enthousiasme in de thema’s die we oppakken. Dat is veelbelovend. Ik ben al heel tevreden, maar als het straks écht gaat stromen tussen onze organisaties en we niet alleen kennis en kunde uitwisselen, maar óók waar mogelijk ons personeel, dan is de samenwerking helemáál geslaagd.’
Meer weten over het lespakket De Beschermers of bestellen? onderwijsinformatie.nl/debeschermers/
'Lespakket is heel bruikbaar'
Eric van Gaalen is docent aan CSW Toorop, een scholengemeenschap op Walcheren. Hij gebruikte het lespakket De Beschermers in zijn les.
‘Het lespakket is heel bruikbaar in lessen over beroepskeuze, en toegankelijk voor docenten om mee te werken. Ik geef zelf les aan leerlingen van het vmbo-bk en ik heb ze de lessen in stukken opgeknipt gegeven. Dat is prima te doen. Je merkt dat de leerlingen van het vmbo-bk niet zo tekstgericht zijn. Het beeldmateriaal vinden ze interessant, en het onderwerp ook. Maar als het te tekstueel wordt dan verslapt de aandacht en klikken ze snel door. Dat zal bij leerlingen van het vmbo-tl wellicht anders zijn. Een leuke toevoeging zou kunnen zijn als docenten iemand uit het werkveld uitnodigen die de onderwerpen persoonlijk zou toelichten. Want de leerlingen krijgen wel een goed beeld van het werk van de beschermers, maar om ze echt enthousiast te krijgen om er zelf aan de slag te gaan, zou het goed zijn als ze iets meer fysieke aanwezigheid en échte ervaringen meekrijgen.’
