Schoon schip maken met de training Puinruimen

Al bijna dertig jaar is Evert Kampert in dienst van de overheid. Hij begon als marinier en  werd namens het Nederlandse leger zelfs nog uitgezonden naar de Irak-oorlog. Vanaf 1993 werkte hij in verschillende functies in diverse (jeugd)gevangenissen. Sinds bijna twee jaar is hij herstelconsulent in PI Arnhem en PI Nieuwegein. ‘Ik moet bekennen dat ik nog nooit van deze functie had gehoord toen ik deze voor het eerst onder ogen kreeg, maar het leek me een erg interessante en boeiende uitdaging.’ Vanaf dag één is Evert vol overgave aan het werk.

De herstelconsulent in een penitentiaire inrichting houdt zich bezig met het herstel van gedetineerden. Herstel in meerdere opzichten: richting eventuele slachtoffers, maar ook herstel van de gedetineerde zelf, naar zijn sociaal netwerk en richting de samenleving. Een van de tools die de herstelconsulent heeft om gedetineerden te bewegen met zichzelf aan de slag te gaan is de training Puinruimen (zie ook kaderartikel).

Bijzondere gast

Evert heeft deze training al diverse malen gegeven aan groepen gedetineerden in PI Arnhem en PI Nieuwegein. Afgelopen zomer had hij wel een heel bijzondere gast die aanschoof bij één van de trainingen. ‘Minister Sander Dekker was die dag op werkbezoek in PI Arnhem en heeft een bijeenkomst van Puinruimen meegemaakt.’

Evert vervolgt: ‘Jack Keizer was toen als ervaringsdeskundige aanwezig om zijn verhaal te doen. Zijn zoon is in 2007 vermoord. Hij vertelde hier op aangrijpende wijze over. De moord had en heeft uiteraard veel impact op hun gezin. Zijn andere zoon heeft in 2016 zelfmoord gepleegd. Het was echt doodstil nadat de vader zijn verhaal had gedaan. Ik ben ervan overtuigd dat dit een ervaring was die de minister ook niet snel zal vergeten. Hij vertelde in elk geval na afloop dat hij onder de indruk was van de inhoud, de impact en het nut van Puinruimen en gaf aan dat ons werk er toe doet. Dat is natuurlijk erg prettig om te horen.’

Tijdens de training worden gedetineerden aan het denken gezet. ‘We draaien de rollen ook wel eens om’, vertelt Evert. ‘Dan wordt ze bijvoorbeeld gevraagd: stel dat jij slachtoffer bent van een overval en je hebt spreekrecht tijdens de rechtbankzitting. Wat zou jij de dader dan willen meegeven? Daar denken ze dan echt goed over na. De reacties zijn soms verrassend, soms hard. Dat varieert van “Ik zal dan rustig uitleggen wat het met mij gedaan heeft” tot “Ik zal die dader helemaal verrot schelden”.’

Best wel een prestatie

Elke training Puinruimen wordt afgesloten met de uitreiking van een bewijs van deelname. ‘Daar maak ik altijd een feestelijke bijeenkomst van’, vertelt Evert. ‘Ik nodig een directielid uit en zorg voor gebakjes. Het is immers niet niks wat de deelnemers hebben gedaan. Ze hebben de hele training doorlopen en dat is best een prestatie.’ Vrijwel zonder uitzondering zijn de gedetineerden erg te spreken over Puinruimen. ‘De training is vrijwillig, maar het mooie is dat bijna elke deelnemer vindt dat het eigenlijk verplicht zou moeten zijn, omdat het zoveel resultaat oplevert. Aan de andere kant: wanneer het verplicht wordt, doen er ook gedetineerden mee die hier helemaal niet op zitten te wachten en dus niet gemotiveerd zijn. De uitdaging moet zijn om elke gedetineerde te motiveren om vrijwillig deel te nemen.’