Veiligheid? Alle informatie stapelen!

Om medewerkers van DJI hiervan bewust te maken, vertelde GRIP-teamleider Kees Verhoeven van de Landelijke Eenheid Politie onlangs het een en ander over GRIP op de landelijke Veiligheidsdag van DJI. En passant ruimt hij ook enkele misverstanden uit de weg. Zoals: het GRIP geeft advies (niet waar, het GRIP wisselt informatie uit) en het GRIP is er alleen om voortgezet crimineel handelen tijdens detentie tegen te gaan (niet helemaal waar, het bredere doel is bijdragen aan orde en veiligheid in alle justitiële inrichtingen).

Registratiesysteem

Het GRIP wisselt dus informatie uit. Dat doet het met politie, DJI en het OM, bijna altijd op verzoek van deze organisaties. Vaak gaat het om screening van bezoek, antecedentenonderzoek of informatie over de rol van een gedetineerde in het opsporingsonderzoek. De antwoorden zoekt het GRIP in politiesystemen, via het rechercheteam of soms in het buitenland. Om alle vragen te kunnen beantwoorden legt het team GRIP zelf álles vast in het registratiesysteem. ‘Veel werk, maar daar hebben we ook voordeel van’, stelt Kees. Het juridisch kader om informatie uit te wisselen vormt geen probleem. Om informatie rechtstreeks te kunnen delen heeft het GRIP ook de namen en  bereikbaarheidsgegevens van DJI-medewerkers, zoals de hoofden Veiligheid, teamleiders Veiligheid of directieleden. Het werk van het GRIP houdt op zodra de detentieperiode (van degene op wie de informatie betrekking heeft) eindigt.

Afwijking in het gedrag

In de workshop legt Kees vragen en stellingen voor aan het publiek. DJI moet bijvoorbeeld 'gedragingen' rapporteren. Maar wat zijn die gedragingen? 'Bezoek' is geen gedraging, telefoongesprekken zijn dat wel, al is niet helemaal duidelijk welke je moet uitluisteren en registreren en welke niet. Kees legt uit dat het vooral de afwijking in het gedrag van de gedetineerde is die ertoe doet. Ook de actualiteit biedt stof tot discussie. Als de moord op advocaat Derk Wiersum ter sprake komt, geeft Kees de tip: ‘Let in zulke situaties eens op hoe gedetineerden erover spreken. Met ontzag voor de dader, keuren ze het goed? Dat is zinvolle informatie.’

Kees zijn boodschap: schrijf die informatie ook op. In termen van het GRIP: stapelen. Dus álles vastleggen, ook ogenschijnlijk losse incidenten. Een voorbeeld: gedetineerde X - een 'klein boefje' - wordt betrapt met een gsm. ‘Dat melden we, maar we melden ook dat X regelmatig praat met Y die in hetzelfde cellenblok zit. En we making melding van het feit dat Y en Z elkaar goed kennen en allebei vastzitten voor verschillende, zeer zware drugshandel-gerelateerde delicten. Met deze context kunnen het GRIP en andere externe DJI-partners veel meer dan met alleen losse meldingen.’

Het verhaal van Kees past precies in de thema’s waar DJI momenteel prioriteit aan geeft. Dick van Lingen, hoofd Bureau Veiligheid en Integriteit bij DJI: ‘De informatiepositie van DJI is onderwerp van gesprek bij ons. DJI moet die heroverwegen’, stelt Van Lingen. ‘Waar halen we informatie op en met wie delen we die? Niet alleen met de politie of het OM, ook bijvoorbeeld NCTV en AIVD zijn belangrijk. Het besef moet zijn: zodra het raakt of kan raken aan de veiligheid in onze inrichtingen, moeten we met elkaar om de tafel.’

Ideale samenwerking

DJI en het GRIP hebben elkaar dus hard nodig. Daarom investeert Kees Verhoeven veel in de relatie met DJI en het OM. ‘Ons werk is een kwestie van wederzijds vertrouwen. We houden nooit informatie achter als het over veiligheid gaat van zowel DJI-medewerkers als gedetineerden.’ Ter afsluiting van de workshop vraagt Kees wat er nodig is voor een ideale samenwerking tussen DJI en het GRIP. ‘Zorg voor een heldere routing van informatie,’ zegt iemand. ‘Koppel resultaten terug’, zegt een ander, ‘dat motiveert je om signalen te registreren. Immers, het is goed om te horen dat iemand is gepakt dankzij jouw informatie.’

Het GRIP zou zelf graag wat proactiever willen zijn, erkent Kees. ‘Het lastige is dat we geen zicht hebben op de verplaatsingen van gedetineerden. Ook het onderscheiden van al die verschillende criminele groepen wordt steeds moeilijker.’ Tijdsdruk speelt een rol, een snel antwoord is niet altijd mogelijk. Dick van Lingen: ‘Goed dat GRIP ook de hand in eigen boezem steekt. Maar DJI kan zelf ook nog veel verbeteren. Om te beginnen met penitentiaire scherpte en het doorgeven van signalen. Alerter zijn, ook als je je werk als routine ziet. Die verandering bereik je niet ineens, daar ben ik me van bewust. We zetten er zwaar op in, ook landelijk. Want het is belangrijk voor onze veiligheid.’