Tekst Eric de Jager
Foto Erald van der Aa
Zelden zal een werkplaats er zo smetteloos en georganiseerd uitzien als de nieuwe fietsenwerkplaats van het Koraal Ginnekencollege in de Bredase Rijks Justitiële Jeugdinrchting Den Hey-Acker. De docenten zijn er trots op, de leerlingen die er hun diploma’s kunnen halen zijn er blij mee.
Je moet er een paar deuren en sluizen voor door, maar dan krijg je ook wat. Een fietsenwerkplaats die van alle gemakken en de nieuwste gereedschappen is voorzien. Boven een nieuwe tegelvloer hangen oude fietsen, te wachten op aandacht en liefde van de bewoners van jeugdinrichting Den Hey-Acker in Breda. Het ruikt er naar rubber en smeer, maar de werkruimte is kraakhelder.
Aan een van de hangende fietsen werkt Pablo (niet zijn echte naam). Hij is net begonnen aan zijn opleiding in fietstechniek, maar hij denkt dat hij het hier nog wel even volhoudt. ‘Ik vind het wel chill’, zegt hij. ‘Dit is net even wat anders dan andere groepen. Ik vind het goed georganiseerd, en ik kan hier mijn mbo-diploma halen, misschien wel makkelijker dan buiten.’
Een kwalificatie op zak
De werkplaats is onderdeel van het Koraal Ginnekencollege, de instelling voor gespecialiseerde onderwijszorg binnen de RJJI Den Hey-Acker. Leraarondersteuners Arjen en Jeroen moeten ervoor zorgen dat de leerlingen, indien mogelijk, Den Hey-Acker en het Ginnekencollege verlaten met een kwalificatie op zak. Of op zijn minst met genoeg kennis en ervaring om ergens aan de slag te kunnen of aan een vervolgopleiding te beginnen.
Zij zijn ook mede-verantwoordelijk voor de opknapbeurt van de werkplaats. Jeroen deed in zijn vorige baan in de PI Nieuwegein al ‘iets met fietsen’, in Breda pakte hij dat weer op. Van een algemene werkzaal maakt hij een echte fietsenwerkplaats. ‘Dat leverde in het begin wat weerstand op van jongens: “Ik wil tekenen, ik wil solderen”. Maar ze merkten ook dat we er serieus mee bezig waren.’ Zo serieus dat er vanaf het afgelopen schooljaar een mbo 2- opleiding fietstechniek wordt aangeboden. Dat gebeurt in samenwerking met ketenpartner ROC Midden-Nederland, een beroepsopleidingeninstituut in West-Brabant.
‘De vraag kwam vanuit de jongens zelf’
‘Daar hoort ook een mooie werkplaats bij. En een veilige werkplaats. Dus we hebben vorige zomer de ruimte helemaal opgeknapt. We hebben nu drie werkplekken, elk met een eigen lade met gereedschappen.’ Jeroen trekt de lades open, waar professioneel gereedschap ligt te blinken. Elk stuk in zijn eigen, precies passende uitsparing in de lade.
‘De vraag om officiële opleidingen kwam ook vanuit de jongens’, zegt Arjen. ‘Met mbo 2 ga je dieper de fietstechniek in. Voor jongens met een PIJ-maatregel (‘plaatsing in een inrichting voor jeugdigen’, in de volksmond wel jeugd-tbs genoemd, red.) is dit interessant want het is een langere opleiding van drie tot vier jaar.’
Jongeren als Pablo biedt de fietsenwerkplaats kansen. Jeroen en Arjen werken elke dag vol overgave om de jongens die kansen ook te laten benutten. Dat valt niet altijd mee, want de bewoners zitten natuurlijk niet voor niets in Den Hey-Acker. ‘Sommigen kunnen ineens flink in de weerstand zitten’, zegt Arjen. Maar over het algemeen doen de leerlingen erg hun best om stappen vooruit te zetten in de werkplaats.
Advies van de Onderwijsraad
De Onderwijsraad publiceerde recent een advies over onderwijs in de RJJI's. Lees het interview met de voorzitter van de Onderwijsraad en de directeur van het Kompas College in RJJI De Hartelborgt.
Opleiding geknipt
Voor de docenten en leraarondersteuners is het lastig in te schatten hoe lang hun leerlingen over de opleiding doen. En of ze die überhaupt kunnen afmaken. Want sommige leerlingen hebben verplichtingen als behandelingen en rechtszaken of kunnen om andere redenen een tijdje niet naar de lessen komen. ‘En ze komen ook vrij natuurlijk’, zegt Arjen. ‘Dan hoor ik ineens: ‘Dit was mijn laatste keer. Doei.’’
Om die reden is de mbo 2-opleiding geknipt in een theorie- en praktijkgedeelte. Arjen: ‘Dan kun je deelcertificaten halen en is al je werk niet voor niets geweest als je hier niet de hele opleiding kunt voltooien.’
Verloffietsen en schoolfietsen
Die opleiding is voor sommige leerlingen de motivatie, anderen halen hun voldoening uit het feit dat ze iets nuttigs doen. Want de fietsen die ze opknappen, zijn niet zomaar rijwielen. Het zijn de verloffietsen waar ze zelf op naar Breda rijden. Den Hey-Acker ligt naast het Mastbos, niet bepaald in het stadscentrum. Bewoners die op verlof mogen, moeten eerst een stukje naar de ‘bewoonde wereld’ fietsen voor ze verder kunnen reizen.
Andere fietsen komen van de Stichting Leergeld Breda, die zich richt op kinderen uit gezinnen met geldzorgen. Die kunnen een aanvraag doen voor een laptop of een rekenmachine, maar ook voor een fiets. ‘Wij krijgen fietsen en onderdelen via Leergeld, de kinderen kunnen op de opgeknapte fietsen naar school. Dat is goed voor de motivatie, ook bij de docenten en leraarondersteuners’, zeggen Jeroen en Arjen.
De samenwerking reikt inmiddels verder dan ROC Midden-Nederland en Leergeld. Dankzij een fietsenmaker in Breda kan het Koraal Ginnekencollege Den Hey-Acker zijn leerlingen nu ook een stageplek aanbieden. Jeroen: ‘We hopen natuurlijk dat daar later iets uitkomt voor die jongens.’
