'Van idee naar haalbaar plan'

De meeste plannen die Kraassenberg in zijn functie moet beoordelen, krijgt hij binnen via de DG Straffen & Beschermen. ‘Vooropgesteld: veel van de ideeën die ik onder ogen krijg, zijn niet slecht. Ze voorzien – of moeten voorzien – in een behoefte. De uitdagingen in het werkveld van DJI zijn groot, ze variëren van achterstallig onderhoud van onze gebouwen tot het uitvoeren van zwaardere straffen. Het is begrijpelijk dat er op allerlei plekken slimme ideeën ontstaan om die uitdagingen aan te pakken.’

De klus in kaart brengen

De rol van Kraassenberg is om in kaart de brengen wat de consequenties zijn van al die plannen voor bijvoorbeeld financiën, scholing, bedrijfsvoering, beleid en druk op het personeel. ‘Het gaat bijna altijd om een verandering in werkwijze. Dat vraagt iets van de organisatie en voor je daaraan begint moet je helder hebben wat dat betekent: zijn er aanpassingen in het beleid nodig? Gaat het personeel door een nieuwe maatregel meer werk krijgen of juist minder? Moet er tijd worden ingeruimd voor scholing? Ik breng al dat soort vragen in kaart, door te schetsen wat de huidige situatie is en wat de toekomstige, en hoe we daar komen.’

Sluipverbruik

Feit is dat er een overzicht ligt van 450 plannen in de strafrechtketen, waarvan een behoorlijk deel DJI raakt. ‘Dat is natuurlijk veel te veel. Realistisch gezien kun je er in drie jaar in de strafrechtketen misschien 50 of 80 uitvoeren. Uit recent onderzoek van de Rekenkamer blijkt dat slechts in 43 procent van de gevallen waar dat gewenst is een uitvoeringstoets wordt gedaan. Toch blijven de plannen maar komen. Initiatieven worden zelden stopgezet, eerder doorgeschoven. Mensen blijven eraan werken, en ze blijven energie kosten. In mijn energie-app zou dit “sluipverbruik” heten.’

‘Het zou goed zijn als mensen aan de voorkant veel eerder zouden zeggen: Jongens, goed idee, maar zullen we even wachten tot we de tien vorige plannen geprobeerd of afgerond hebben? Het lastige is dat mensen dat vaak wel begrijpen, maar dat het aan de bestuurlijke tafel soms toch lastig is om daadkracht te tonen. Vanwege druk vanuit de maatschappij en politiek, en omdat mensen nu eenmaal graag voortgang in hun eigen dossiers willen.’

Integrale blik

Wat Kraassenberg betreft krijgen bestuurders en beleidsmakers van de bestuursdepartementen én de uitvoeringsorganisaties veel beter inzicht in elkaars (on)mogelijkheden. ‘Daar ben ik een soort persoonlijke campagne voor begonnen. Ik zou willen dat we bij DJI allemaal beter kijken naar het geheel. Alleen met een integrale blik lukt het om plannen goed te laten landen. Dus: heb oog voor achterstallig onderhoud, signaleer nieuwe ontwikkelingen, beoordeel beleid en wetgeving vroegtijdig op haalbaarheid, prioriteer samen en durf te stoppen met initiatieven die aantoonbaar niet haalbaar zijn.’

De basis op orde

Dat is geen gemakkelijke opgave, erkent Kraassenberg. ‘Maar wel belangrijk als we van 400 naar 80 haalbare initiatieven willen komen. Volgens mij is ons doel om als overheid de basis op orde te krijgen, kwaliteit te leveren, de rechtstaat te respecteren en ten tijde van een crisis rust en ruimte krijgen om datgene te doen dat juist dan nodig is. Daar maak ik mij graag hard voor.’