Kleinschalige voorziening

Eigen motivatie

Maximaal acht jongeren verblijven in de KVJJ. Ze zijn allemaal afkomstig uit de regio, op hoogstens anderhalf uur reisafstand. Manager Ankie Tent: ‘Door het verblijf in de regio kunnen de positieve elementen in hun leven zoveel mogelijk doorgaan. Een dagbesteding en de eigen motivatie om hun leven te veranderen zijn voor ons belangrijk. Wie niet wil of kan veranderen, is nog niet klaar voor de KVJJ.’
‘Dat doorgaan van goede dingen in hun leven is echt de meerwaarde van de KVJJ’, zegt Margje. ‘De jongeren zitten vaak al in een negatieve spiraal. Als dan school, een baantje of sport ook moeten stoppen, doet hen dat helemaal geen goed. In de KVJJ ervaren ze wel de consequenties van hun daden, terwijl hun ontwikkeling doorgaat.’

Als de jongeren terug zijn van school of werk, verblijven ze meestal in de woonkamer. Ze koken en eten er samen met de pedagogisch medewerkers, maken er hun huiswerk of kijken tv. Ook de beveiliger met pedagogische taken is aanwezig. Als extra begeleider houdt deze een oogje in het zeil, haalt bezoek op of speelt een spel met de jongeren. Op hun kamer, een verdieping hoger, zijn de jongeren eigenlijk alleen van 22.00 tot 07.00 uur. De beveiliger die op de KVJJ slaapt, is hun aanspreekpunt in de nacht.

Eén kind, één plan

De ruime en lichte woonkamer heeft een flink balkon met uitzicht op de omliggende woonwijk en sportvelden. Er staat een zitbank en enkele fauteuils, tv met Playstation en gezelschapsspelletjes in de kast. Iedere ochtend checken de pedagogisch medewerkers of de jongeren op tijd wakker zijn. Ze ontbijten samen en ze maken zich klaar om naar school of werk te gaan. De medewerkers houden nauw contact met school of werkgever. Komen ze op tijd aan en wanneer vertrekken ze weer?

‘Hoe het verblijf er hier precies uitziet, ligt helemaal aan de situatie van de jongere’, legt gedragswetenschapper Sara den Boer uit. ‘En die is voor iedereen anders. Samen met de Raad voor de Kinderbescherming en Jeugdreclassering stellen we zo snel mogelijk een plan op. Ook de ouders betrekken we bij dat plan. En natuurlijk de jongere zelf. Ze werken hier samen met een mentor aan eigen doelen, bijvoorbeeld ‘Ik wil betere keuzes leren maken’ of ‘Ik wil zelfstandig gaan wonen’. In het terugkerende overleg met alle betrokken partners (netwerkberaad) vertellen ze hoe ze die doelen willen bereiken en hoe dat gaat.’

Die betrokkenheid van de jongeren zelf vindt Margje Kroese belangrijk. Als teammanager Jeugdbescherming en Jeugdreclassering is ze nauw betrokken bij de KVJJ. ‘Door jongeren verantwoordelijkheid te geven voor hun eigen plan, stimuleer je ze meer om in actie te komen.’ De jeugdreclassering is de regisseur van het traject van de jongere in de KVJJ. Ze hebben contact met school en met de gemeente over het eventuele vervoer naar school en de inzet van hulpverlening.

Bezig met toekomst

Door de meer huiselijke sfeer heerst er minder ‘haantjesgedrag’, stellen pedagogisch medewerkers Jacqueline en Eline. ‘Dat geeft de jongeren rust en vertrouwen. In de JJI zijn ze vaak bezig met ‘als ik straks buiten ben’. Hier gaan ze elke dag naar buiten. Daardoor gaat het meer om hun toekomst en wat ze willen veranderen.’ De pedagogisch medewerkers dragen geen piepers of portofoons. Jacqueline: ‘Dat beïnvloedt in positieve zin de dynamiek. Zowel bij de jongeren als bij ons. Natuurlijk wordt er iemand wel eens boos op ons of op een andere jongere, maar dat lossen we op door rustig te blijven en te praten.’

Dat lukt niet altijd. Een jongen die heel bedreigend was naar personeel, is daarop overgeplaatst naar JJI Lelystad. Ankie: ‘We balen allemaal dat het niet is gelukt met deze jongen. Zijn moeder kan nu veel minder op bezoek komen. Ze heeft onvoldoende geld om zo ver te reizen. En zijn eindexamen kan niet doorgaan. Maar er zijn grenzen. Het was niet zijn eerste overtreding van de huisregels. We hebben ook een zorg voor ons personeel en de maatschappij.’

Elkaar vinden

De meeste jongeren in de KVJJ verblijven er tijdens preventieve hechtenis. Maar ook jongeren die eerst in een JJI verbleven, kunnen in de KVJJ worden geplaatst. Sara: ‘Altijd in overleg met ons en de ketenpartners. Het is maatwerk. De jongere moet het aankunnen en ervoor willen werken.’ Margje: ‘Dankzij de uitgebreide voorbereiding voor de start van de KVJJ weten we elkaar als ketenpartners goed te vinden. Je weet wat de ander nodig heeft. Dat werkt goed in de voorbereiding voor plaatsing en tijdens het verblijf.’

Het aantal aanmeldingen voor de KVJJ Noord is nog niet groot. De reisafstand dagbesteding-KVJJ is soms te hoog. Margje: ‘Daar waren we al bang voor. Vanuit Drenthe of Friesland is Groningen ver. De eerste stap is de KVJJ in Groningen vol te krijgen. Het is een te mooie manier om justitiële jongeren hulp te bieden. Wie weet kunnen er later andere KVJJ’s starten in het noorden.’
Het kan ook zijn dat het delict te zwaar is voor een KVJJ-plaatsing. Ankie: ‘Verdachten van poging tot doodslag bijvoorbeeld zullen niet snel hier terechtkomen. Aan de andere kant komen die jongeren niet ineens tot zulke daden. Een KVJJ zou eigenlijk eerder in het traject moeten worden geadviseerd. Mogelijk hadden we dan kunnen voorkomen dat een jongere een zwaar delict pleegt en in een JJI komt. Deze jongeren in ontwikkeling verdienen een aanpak die bij hen past. De KVJJ kan hen dat bieden.’