Vaccineren in de bajes

Aan het woord is Joyce Kivits. Met haar defensieverleden maakte zij pas anderhalf jaar geleden de overstap naar DJI, waar zij nu plaatsvervangend vestigingsdirecteur in PI Arnhem is. Daarnaast is zij nu ook tijdelijk aangesteld als projectleider van de vaccinatie bij DJI.

Wat maakt de vaccinatie bij DJI zo’n uitdaging?

‘Er zijn meerdere redenen. Wij volgen de vaccinatiestrategie van het Ministerie van VWS.  VWS werkt in geprioriteerde doelgroepen. Dat betekent bijvoorbeeld dat er per leeftijdsgroep of op basis van medische indicatie wordt gevaccineerd. Maar wij hebben bijvoorbeeld maar enkele justitiabelen van 80-plus. Dat proberen slim te organiseren en in ruimere leeftijdscohorten te vaccineren, maar dat vraag nu nog wel afstemming met RIVM. Ieder vaccin vraagt daarnaast om andere distributie en opslag. Zeker bij kleine aantallen is uiterste zorgvuldigheid in de planning noodzakelijk. Want wat doe je met de rest van de aangebroken voorraad? Wij hebben als heel duidelijk uitgangspunt dat we geen voorraad weggooien. Verspilling is een no go. Maar belangrijk is dus wel goed te bedenken hoe we dit op een slimme manier wegzetten, waarbij we rekening houden met de uitvoerbaarheid, middelen en faciliteiten op onze locaties. Naast al deze praktische zaken spelen ook andere aspecten een rol bij het vaccineren van onze specifieke doelgroep. Denk hierbij bijvoorbeeld aan aanvullende veiligheidsmaatregelen.’

En het feit dat justitiabelen bij DJI veelal komen en gaan?

‘Ja, een ander belangrijk uitgangspunt is dat wij ons verantwoordelijk voelen voor de complete vaccinatie van de justitiabelen. Dus allebei de prikken, als er sprake is van twee vaccinaties. Maar veel van onze justitiabelen zitten maar enkele weken bij ons binnen. Die hebben misschien buiten al een prik gehad, of komen vrij na hun eerste vaccinatie. Zorgvuldigheid in de overdracht is dan geboden. Het is belangrijk dat dat goed gaat, zeker ook ten opzichte van de maatschappij.’

‘Wat ook meespeelt is dat we in een instellingssituatie zitten. Onze medewerkers en de gedetineerden verkeren in één ruimte met elkaar. Op ons zorgpersoneel en de collega’s in de PPC’s na, worden DJI’ers in principe volgens de reguliere route van de eigen huisarts gevaccineerd. Dat heeft consequenties. Namelijk: dat we oog moeten hebben voor het welzijn van onze mensen. Het heeft best wel impact als de mensen met wie jij werkt van de eigen medische dienst hun vaccinatie al via DJI krijgen, maar jij bent zelf nog niet aan de beurt. We willen aan die gevoelens niet voorbijgaan.’

‘En dan heb je nog de praktische uitvoering. Iedere inrichting moet bijvoorbeeld een speciale medische koelkast hebben, die hebben wij niet overal standaard in huis. We willen samen met alle locaties ervoor zorgen dat overal de juiste koelkasten komen te staan, het personeel voldoende geëquipeerd is. Afijn, zo kan ik nog wel even doorgaan...’

Er is veel gedoe in Nederland over het vaccineren en de strategie van VWS verandert voortdurend. Lastig?

‘Natuurlijk is dat lastig, maar het is ook een uitdaging waar wij niet van schrikken. Dan merk je echt dat DJI een hele professionele organisatie is. Heel proactief, praktisch ingesteld en de focus op samenwerking. Bovendien hebben we veel disciplines zelf in huis. Dat is precies wat je nodig hebt bij zo’n crisis. En ja, er zijn idealere scenario’s te bedenken dan de huidige aanpak, want het is niet heel handig dat iedere locatie op meerdere momenten voor verschillende groepen moet vaccineren. Maar wij zijn wel gewend aan het leveren van maatwerk en spelen hier gewoon op in.’

Wat is volgens jou het geheim van een succesvolle uitvoering?

 ‘Om te beginnen dat we dit met de juiste mensen doen. Mijn overtuiging is echt: met de juiste samenwerking gaan we dit fixen. In de tweede plaats: niet praten, maar doen. We hebben in deze situatie niets aan iemand die in een beleidsplan schrijft: ‘we gaan informeren en communiceren’. Nee, die informatievoorziening en communicatie moet je gewoon op poten zetten. Dat is dus ook waar we volop in investeren.

Om het overzicht en de eenheid te bewaren heb ik met alle contactpersonen per locatie een individuele afspraak ingepland. Ook hebben we een Signal-appgroep met deze mensen opgericht, zodat locaties ook onderling contact kunnen hebben. Daarnaast organiseren we vaste (groeps)contactmomenten via Skype. Een soort spreekuur. Op die manier wordt het niet gefragmenteerd, leren we van elkaar en zit direct iedereen op hetzelfde niveau qua kennis. Eigenlijk is het niet veel anders dan het downsizen van de uitdaging. Simpel voorbeeld: in de appgroep delen we een foto van de koelkast die aan de juiste voorwaarden voldoet of een beeld dat een indruk geeft van de benodigde opslagcapaciteit voor vaccins. Daar hoef je echt niet moeilijk over te doen met instructies of beleidsplannen. Praktisch handelen, daar ben ik van. Als we de vaccins hebben, is het een kwestie van uitvoeren.’

Wat nu als justitiabelen een prik weigeren?

‘Het is voor mensen binnen de muren precies hetzelfde als daarbuiten: je bent niks verplicht. Maar we willen natuurlijk wel heel graag een hoge vaccinatiebereidheid. Niet alleen als bijdrage aan de oplossing van deze pandemie, maar ook ter bescherming van de justitiabelen én onze eigen mensen. We steken dus ook veel energie in bewustwording over het vaccin. We leggen het uit en voeren het goede gesprek. Daar speelt onze medische dienst een grote rol in.’

Hoe werkt DJI samen met partijen als VWS, de GGD en het RIVM?

‘Die samenwerking verloopt heel goed. Ik merk dat die organisaties echt openstaan voor onze kant van het verhaal. We hebben heel regelmatig contact en als wij tegen praktische problemen aanlopen, dan denken zij mee. Anderzijds houden wij VWS, GGD en RIVM een spiegel voor van hoe beleid uitwerkt in de praktijk.

Soms leidt dat tot aanpassingen in de vaccinatieuitrol binnen DJI. Zo hebben wij ons hard gemaakt voor de collega’s die in de PPC’s en tbs-klinieken werken. Zij vallen nu onder de GGZ-doelgroep, waardoor zij eerder in aanmerking komen voor vaccinatie. Zoiets komt door gesprekken tot stand. Ook daarom is regelmatig contact met ‘de andere instanties’ belangrijk. Waarbij ik terdege besef dat elke organisatie zichzelf bijzonder vindt en graag vooraan staat bij het vaccin. Ik denk dat wij het bij DJI nu netjes geregeld hebben.’